Sociaal domein

Aanvullende uitgaven

De gemeente Zwolle heeft een tekort op het BUIG-budget. Onder de BUIG vallen de algemene bijstand levensonderhoud, IOAW, IOAZ, BBZ en de loonkostensubsidie. In de begroting houdt de gemeente jaarlijks rekening met een tekort op dit budget. Over 2022 is voor het eerst sinds 2018 het tekort over het drempelpercentage gegaan en is een aanvraag vangnetuitkering ingediend, waarmee de raad akkoord is gegaan. Ook voor 2023 is de aanvraag ingediend in 2024.

Het definitieve BUIG budget voor Zwolle was in 2023 € 53.081.100 inclusief € 2.691.906 voor loonkostensubsidie. Het nader voorlopig budget van 2024 is € 58.289.359 inclusief € 3.088.501 voor loonkostensubsidie. In september vindt de correctie voor prijsstijging 2024 plaats.

Het bijstandsbestand is in de afgelopen jaren iets toegenomen en de daling gemiddeld minder geworden, ten opzichte van het landelijke beeld. De visie op arbeidsparticipatie en re-integratie wordt verder uitgewerkt om hier invloed op uit te oefenen.  

Het aantal bijstandsdossiers is in 2024 van 3.646 (januari) gestegen naar 3.768 (juli). Voor het berekenen van de prognose 2024 is rekening gehouden met een mogelijke stijging van het aantal bijstandsdossier naar 3900 tot het einde van het jaar.

De totale kosten aan bijstand stijgen hiermee naar € 67.092.852.
Het nader voorlopig budget is € 58.289.359, maar hier zit de prijsstijging nog niet in verwerkt. Voor dit jaar is de te verwachten prijsstijging 5%. De totale BUIG inkomsten worden inclusief de stijging € 61.203.827.
We komen hiermee op een tekort van € 5.900.000, dat is circa 9,62, % t.o.v. de Rijksbijdrage.
Ten opzichte van de begroting hebben we straks een nadeel van € 881.000 dit blijft over na aftrek van een verwachte vangnetuitkering van € 649.000.  

In de Perspectiefnota is de stijging van BUIG ook al benoemd. Met de opgave arbeidsparticipatie voeren we extra inspanningen uit om de groep uitkeringsgerechtigden te verkleinen en de tekorten op de BUIG terug te dringen.

Aanvullende uitgaven

Het armoedebudget helpt mensen met een laag inkomen met inkomensregelingen en voorzieningen. De meeste regelingen zijn openeinderegelingen en een aantal worden uitgevoerd via subsidie. De afgelopen jaren zijn deze regelingen verbeterd, waardoor meer mensen in Zwolle worden bereikt. Deze positieve trend gaat door in 2024 en verder.

Voor 2024 hebben we een prognose gemaakt die een verwachte overbesteding van ongeveer € 1.500.000 op het armoedebudget aangeeft. Er is nog circa € 470.000 over van de Energietoeslag. Advies is om deze ruimte te gebruiken voor het opvangen van de overschrijdingen binnen de inkomensregelingen. Waardoor het tekort voor 2024 uitkomt op ongeveer € 1 miljoen.

De overbesteding wordt grotendeels veroorzaakt op de volgende regelingen/voorzieningen:
1.   Bijzondere bijstand € 600.000
2.   Kindregeling € 200.000
3.   Studietoeslag € 430.000
4.   Individuele Inkomenstoeslag (IIT) € 100.000
5.   Kinderopvang € 130.000
De prognose is exclusief uitvoeringskosten.

Bij ongewijzigd beleid en ontbreken van het incidentele voordeel op energietoeslag leidt dit vraagstuk tot een structurele meeruitgave van € 1.500.000. In de Begroting 2025 is het voorstel opgenomen om de budgetten voor armoederegelingen voorlopig niet structureel op te hogen, maar het budget op de conccernstelpost te laten staan. Het voorstel is om bij het voorjaarsmoment 2025 af te wegen, mede op basis van het raadsdebat over de vereenvoudiging van de lokale inkomensregelingen, in hoeverre het budget armoederegelingen wordt verhoogd.

Budgettair neutraal

Het verhogen van de vermogensgrens en het inkomen AOW-ers om in aanmerking te komen voor kwijtschelding heeft wel een hogere last gegeven maar aanzienlijk minder dan begroot. Hierdoor wordt er een voordeel verwacht van € 215.000. Dit voordeel heeft als gevolg dat voor een gelijk bedrag minder zal worden doorbelast aan afval. Dit voordeel bij afval (doel 7.3.1) wordt meegenomen bij de andere voor- en nadelen bij afval en een eventueel saldo verrekend met de voorziening afval.